Ο πόλεμος κατά της επιστήμης και η κάθοδος του ανθρώπου στον 20ό αιώνα
Ο Χάξλεϊ καθιστά απολύτως σαφές ότι θεωρεί ότι ο κόσμος είναι υπερπληθυσμένος και ότι η επιστήμη και η πρόοδος δεν μπορούν να προχωρήσουν ελεύθερα και χωρίς όρια.
Στο 1ο Μέρος συζητήθηκε το ερώτημα ποια ήταν η πραγματική πρόθεση του Aldous όταν έγραψε τον Θαυμαστό Νέο Κόσμο, προοριζόταν ως προτροπή, ως αναπόφευκτη προφητεία ή ως ανοιχτή συνωμοσία; Μια ανοιχτή συνωμοσία που συνδέεται στενά όχι μόνο με τον H.G. Wells, ο οποίος περιέγραψε με σαφήνεια ένα τέτοιο όραμα στο ομώνυμο βιβλίο του, που εκδόθηκε το 1928, αλλά ένα όραμα επίσης στο πνεύμα του διάσημου παππού του Aldous, του Thomas Huxley, του "μπουλντόγκ του Δαρβίνου" και μέντορα του Wells.
Από εδώ θα συνεχίσουμε να συζητάμε ποιες ακριβώς ήταν οι απόψεις του Άλντους για τέτοια θέματα, πίστευε πράγματι στην ανάγκη μιας επιστημονικής δικτατορίας; Ένα επιστημονικό σύστημα κάστας; Προειδοποιούσε όντως τους ανθρώπους ότι μια τέτοια δυστοπία θα συνέβαινε αν δεν διορθώναμε την πορεία μας ή ήταν όλα αυτά μέρος μιας μαζικής ψυχολογικής προετοιμασίας για αυτό που θεωρούνταν αναπόφευκτο και ότι ο ρόλος του Άλντους ήταν μάλλον να "απαλύνει όσο το δυνατόν περισσότερο τη μετάβαση" προς μια "δικτατορία χωρίς δάκρυα";
Ο πόλεμος κατά της επιστήμης
"Μια νέα θεωρία της βιολογίας" ήταν ο τίτλος της εργασίας που μόλις είχε τελειώσει να διαβάζει ο Mustapha Mond. Κάθισε για αρκετή ώρα, σκεπτόμενος, και μετά πήρε την πένα του και έγραψε στην πρώτη σελίδα: "Η μαθηματική επεξεργασία του συγγραφέα της έννοιας του σκοπού είναι νέα και εξαιρετικά ευφυής, αλλά αιρετική και, όσον αφορά την παρούσα κοινωνική τάξη, επικίνδυνη και δυνητικά ανατρεπτική. Δεν πρόκειται να δημοσιευθεί." ... Κρίμα, σκέφτηκε, καθώς υπέγραφε το όνομά του. Ήταν ένα αριστουργηματικό έργο. Αλλά μόλις αρχίσετε να παραδέχεστε εξηγήσεις με όρους σκοπού, δεν ξέρετε ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα. Ήταν το είδος της ιδέας που θα μπορούσε εύκολα να απορυθμίσει τα πιο αβέβαια μυαλά των ανώτερων καστών - να τα κάνει να χάσουν την πίστη τους στην ευτυχία ως το Κυρίαρχο Αγαθό και να πιστέψουν, αντίθετα, ότι ο στόχος βρισκόταν κάπου πέρα, κάπου έξω από την παρούσα ανθρώπινη σφαίρα, ότι ο σκοπός της ζωής δεν ήταν η διατήρηση της ευημερίας [ως ευτυχία και άνεση], αλλά κάποια εντατικοποίηση και βελτίωση της συνείδησης, κάποια διεύρυνση της γνώσης. Πράγμα που, όπως σκέφτηκε ο Ελεγκτής, ήταν πολύ πιθανόν αληθινό. Αλλά όχι, υπό τις παρούσες συνθήκες, παραδεκτό".
- Ο "Θαυμαστός νέος κόσμος" του Aldous Huxley
Αυτό είναι το δόγμα όλων των επιστημονικών δικτατοριών, να απαγορεύουν κάθε αναζήτηση της γνώσης που έχει ως σκοπό την ανακάλυψη μιας παγκόσμιας αλήθειας, κάτι που "είναι πέρα, κάπου έξω από την παρούσα ανθρώπινη σφαίρα". Κάτι που είναι και θα παραμείνει πάντα αληθινό, και όχι μόνο αληθινό όσο οι άνθρωποι οδηγούνται να το πιστεύουν.
Έτσι, μια επιστημονική δικτατορία πρέπει να αρνείται τον σκοπό με κάθε μέσο και να προωθεί μια τεχνητή "άνετη" αντίληψη της ευτυχίας και της άνεσης, αφού η πρώτη δημιουργεί πολύ κακούς υπηρέτες/σκλάβους και η δεύτερη πολύ καλούς.
Ο σκοπός οδηγεί σε απρόβλεπτο status quo, δεν υπάρχουν εγγυήσεις για ένα ολιγαρχικό σύστημα διακυβέρνησης σε έναν κόσμο που παρακινείται από έναν σκοπό προς την αλήθεια, την ομορφιά και τη γνώση, όπως συνοπτικά εκθέτει ο Mustapha Mond.
Είναι επίσης γεγονός ότι κάθε φορά που κάποιος ανακαλύπτει μια καθολική αλήθεια, αυτή ενοποιεί αντί να διχάζει, η αλήθεια είναι επομένως ο ίδιος ο εχθρός της τυραννίας, διότι προσφέρει σαφήνεια. Και κανείς δεν μπορεί πλέον να κυβερνάται όταν μπορεί να δει μια ανώτερη εναλλακτική λύση στην καταπίεσή του.
Επομένως, υπό την κυριαρχία της τυραννίας, η αλήθεια πρέπει, όταν είναι δυνατόν, να εξαλειφθεί, διαφορετικά παραμορφώνεται μέχρι να μην είναι πλέον αναγνωρίσιμη, διασπάται σε κομμάτια του εαυτού της προκειμένου να δημιουργηθούν φατρίες, σχολές αντίθετης σκέψης που έχουν σκοπό να προκαλέσουν σύγχυση και να οδηγήσουν τους οπαδούς της σε περαιτέρω παραστρατήματα.
Η άρνηση του σκοπού είναι, επομένως, η αναγκαία προϋπόθεση για να κυβερνά κανείς μέσα σε μια επιστημονική δικτατορία. Το αν οι ελεγκτές του πιστεύουν στον σκοπό ή όχι είναι άσχετο, αφού απλώς δεν είναι αποδεκτό.
Το ερώτημα λοιπόν είναι, πού ταιριάζει ο Aldous σε όλα αυτά; Για αρχή ας ρίξουμε μια ματιά στις οικογενειακές ρίζες του Aldous για να δούμε αν όντως το μήλο έπεσε πολύ μακριά από τη μηλιά...
Ο παππούς του Aldous T.H. Ο Χάξλεϊ (1825-1895) είχε γίνει γνωστός από την ηλικία των είκοσι πέντε ετών και εξελέγη μέλος της Βασιλικής Εταιρείας το 1950. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια θα ανέβαινε και θα γινόταν ηγετικό μέλος του επιστημονικού κατεστημένου της Βρετανίας.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1700, οι ανακαλύψεις στη γεωλογία άρχισαν να έρχονται σε αντίθεση με την αποδεκτή θρησκευτική άποψη για τη Δημιουργία. Διαπιστωνόταν ολοένα και περισσότερο ότι οι σταθερές αλλαγές ήταν η κύρια αιτία των περισσότερων γεωλογικών σχηματισμών που αναπτύχθηκαν σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα και ότι οι αλλαγές αυτές είχαν οδηγήσει ακόμη και στην εξαφάνιση ορισμένων οργανισμών/πλασμάτων. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που η βιβλική άποψη για τη Δημιουργία αμφισβητήθηκε ποτέ ως κύριο επιχείρημα στις επιστήμες.
Μέχρι το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1800 η επιστημονική κοινότητα συμφωνούσε κυρίως ότι οι ζωντανές διαδικασίες και το περιβάλλον τους όντως "εξελίσσονταν".
Στη δεκαετία του 1820 ο Georges Cuvier (1769-1832) και ο Étienne Geoffroy Saint-Hilaire (1772-1844), κάποτε φίλοι, είχαν έρθει σε έντονη διαφωνία σχετικά με την προέλευση των ανατομικών μορφών, η οποία οδήγησε σε μια ιστορική συζήτηση το 1830, εγείροντας ζητήματα που δεν έχουν επιλυθεί μέχρι σήμερα.
Το 1838, διαβάζοντας το "Δοκίμιο για την αρχή του πληθυσμού" του Τόμας Μάλθους (ο οποίος είναι γνωστός για την έκκληση να φλερτάρουμε με την πανούκλα για να αντιμετωπίσουμε την κρίση του υπερπληθυσμού), ο Δαρβίνος διατύπωσε τη θεωρία του για την "εξέλιξη" που βασίζεται στη "φυσική επιλογή" του ισχυρότερου, επινόησε τον όρο ως αναλογία αυτού που ονόμασε "τεχνητή επιλογή" της επιλεκτικής αναπαραγωγής, με αναφορά ιδίως στην πρακτική της εκτροφής αλόγων. Ο Δαρβίνος είδε μια ομοιότητα μεταξύ των αγροτών που επιλέγουν το καλύτερο απόθεμα στην επιλεκτική αναπαραγωγή και της μαλθουσιανής "Φύσης" που επιλέγει από τυχαίες παραλλαγές.
Δηλαδή, οι ιδέες του Δαρβίνου για τη "φυσική επιλογή" και την "επιβίωση του ισχυρότερου" δεν υπονοούσαν καμία κατευθυντικότητα στην εξέλιξη, αλλά μάλλον βασίζονταν στην επιλογή τυχαίων παραλλαγών από τη Φύση. Πώς όμως εξελίσσεται ένα μέρος ενός οργανισμού χωρίς να επηρεάζει τα άλλα μέρη του εν λόγω οργανισμού;
Σύμφωνα με τον Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, υπάρχει ένα εγγενές "δυναμικό" στην εξέλιξη, η δυνατότητα αλλαγής είναι εγγενής στον οργανισμό και η διαμόρφωση των πολλών μερών του γίνεται με αρμονικό, συνεκτικό τρόπο. Δηλαδή, η αλλαγή κινείται με σκόπιμο τρόπο, όχι με τυχαίο.
Η εξέλιξη των φτερών για την πτήση, των ματιών για την όραση, του νευρικού συστήματος για τη σκέψη, ο Geoffroy δήλωνε ότι αυτές δεν ήταν το αποτέλεσμα αμέτρητων μικροσκοπικών μεταλλάξεων που συνέβαιναν και επιλέγονταν χωριστά η μία από την άλλη, αλλά ότι οι μετασχηματισμοί συνέβαιναν με την ίδια την πρόθεση να δημιουργηθούν μορφές πτήσης, όρασης και σκέψης.
Απορρίπτοντας τη θέση αυτή, ο Δαρβίνος δημιούργησε ένα παράδοξο στη δική του θεωρία. Είτε η δυνατότητα αλλαγής είναι εγγενής στον οργανισμό, στον οποίο πολλά μέρη είναι ικανά να αλλάζουν με αρμονικό/συνεκτικό τρόπο, είτε όχι. Ωστόσο, αν πρόκειται για το τελευταίο, όπως ισχυρίζεται ο Δαρβίνος, η τυχαία αλλαγή οποιουδήποτε μέρους από μόνη της χωρίς αναγνώριση του συνόλου θα οδηγούσε τις περισσότερες φορές στο θάνατο του οργανισμού, όπως φαίνεται στις μελέτες για το σχηματισμό εμβρύων, ή θα δημιουργούσε έναν Δρ. Το νησί των φρικιών του Μορό (το οποίο παρεμπιπτόντως είναι ένα άλλο μυθιστόρημα του αντι-ήρωά μας H.G. Wells).
Οι κομψές δημιουργίες που βλέπουμε να προκύπτουν μέσω εξελικτικών διαδικασιών θα ήταν εξαιρετικά σπάνιες σε έναν τέτοιο κόσμο τυχαιότητας.
Με όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα για τις απίστευτα περίπλοκες λεπτομέρειες της βιοχημείας, ο συντονισμός των μεταβολικών διεργασιών που συμβαίνουν στα χιλιάδες "μέρη" τους θα έπρεπε να εξελιχθούν ως τυχαία ξεχωριστές διεργασίες, αλλά θα έπρεπε επίσης να συμβαίνουν ταυτόχρονα και σε συνδυασμό με τα άλλα λειτουργικά μέρη. Αυτό θα καθιστούσε την έννοια του Δαρβίνου για την επιλογή τυχαίων παραλλαγών μέσα σε ένα συντονισμένα λειτουργικό σύνολο θεμελιωδώς αδύνατη.
Η εξέλιξη του ματιού δεν είναι μόνο ένα από τα θαύματα της εξέλιξης, αλλά έχει αμέτρητες παραλλαγές πάνω στον εαυτό του, έτσι ώστε δεν υπάρχει ένα τυποποιημένο μοντέλο για το τι είναι "μάτι". Πρέπει λοιπόν να πιστέψουμε ότι αυτό συνέβη τυχαία όχι μόνο μία φορά αλλά χιλιάδες φορές σε κάθε είδος με τη δική του ξεχωριστή παραλλαγή του τι είναι "μάτι";
Στις αρχές της δεκαετίας του 1850, ο Χάξλεϊ γνώρισε τον Δαρβίνο και στα μέσα της δεκαετίας του 1850 είχαν στενή συνεργασία. Αν και ο Χάξλεϊ δεν ασπάστηκε ποτέ πλήρως τη θεωρία του Δαρβίνου, έγινε ωστόσο ένθερμος υπερασπιστής και υποστηρικτής της.
Εκείνη την εποχή υπήρχε έντονη αντιπαράθεση με τον Δαρβίνο και τον Χάξλεϋ στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο James Dwight Dana (1813-1895), σύγχρονος του Τόμας Χάξλεϊ, ανήκε στην αμερικανική ηγεσία που αντιτάχθηκε σε αυτή την άποψη και υποστήριξε ότι η εξέλιξη όντως εξελίσσεται με μια κατευθυντικότητα, χρησιμοποιώντας παραδείγματα όπως η παρατήρηση ότι οι βιολογικοί οργανισμοί προχωρούσαν προς μεγαλύτερη "κεφαλοποίηση". Δηλαδή, ότι η εξέλιξη διαμόρφωνε μια γενική τάση προς όλο και πιο εξελιγμένα νευρικά συστήματα που μπορούσαν να ανταποκρίνονται και να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους. Έτσι, η εξέλιξη ήταν προς μεγαλύτερες μορφές πολυπλοκότητας με πιο εξελιγμένες μορφές λειτουργίας.
Ωστόσο, ο Τόμας Χάξλεϊ, "το μπουλντόγκ του Δαρβίνου", ήταν σθεναρά αντίθετος σε αυτή την άποψη περί σκόπιμης κατευθυντικότητας στη Φύση. Δεν είχε σημασία ότι η θεωρία του Δαρβίνου ήταν ακριβώς αυτό, μια θεωρία, η οποία εξακολουθούσε να μην εξηγεί πολλά από όσα παρατηρούνταν στην εξελικτική διαδικασία.
Παρόλο που είναι πέρα από το πλαίσιο αυτού του εγγράφου για να το συζητήσουμε αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες, δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί δύο σημαντικές αλλαγές που συνέβησαν στη "σύγχρονη επιστήμη" ως αποτέλεσμα του T.H. Η ένθερμη προώθηση από τον Χάξλεϊ της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου, ότι 1) η Φύση, και επομένως θα μπορούσε κανείς να πει ότι το Σύμπαν, δεν διέπεται από σκοπό αλλά μάλλον από τυχαιότητα, και ότι 2) ο άνθρωπος δεν ήταν παρά ένα κτήνος, που δεν ανήκε πλέον στα παιδιά του Θεού, που δεν θεωρούνταν πλέον ότι συμμετείχε σε οτιδήποτε θεϊκό ή ιερό. Και αν ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα κτήνος, τι τον ενδιαφέρουν οι ανώτερες αλήθειες; Τι περισσότερο χρειάζεται ένα ζώο από τις απλές μορφές άνεσης και ευτυχίας;
Η Σύγχρονη Επιστήμη γεννά τη Σύγχρονη Θρησκεία, γεννά μια Σύγχρονη Ουτοπία;
Πριν συνεχίσουμε να μιλάμε για τον αδελφό του Aldous, τον Julian Huxley, θα πω λίγα λόγια για τον πατέρα του Leonard.
Ο Leonard Huxley δημοσίευσε το 1926 το βιβλίο του "Progress and the Unfit", το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για την προώθηση του κινήματος της Ευγονικής, στο οποίο ο H.G. Γουέλς και ο γιος του Λέοναρντ, ο Τζούλιαν, ήταν ειλικρινείς και ένθερμοι υποστηρικτές του. Ο Leonard έγραψε επίσης θετικά για τις απόψεις του πατέρα του Τόμας Χάξλεϊ και τις απόψεις του Κάρολου Δαρβίνου.
Στο βιβλίο του, ο Λέοναρντ αναλύει πώς η σύγχρονη επιστήμη πρέπει να εξετάζει μόνο την αλληλεξάρτηση του σώματος και του νου, ότι η ύπαρξη της ψυχής έχει απαξιωθεί από τη σύγχρονη επιστήμη και ότι, επομένως, οι συνθήκες για τη βελτίωση της ανθρώπινης κατάστασης πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά στο κοινωνικό και το βιολογικό.
Συνεχίζει λέγοντας ότι η σύγχρονη κοινωνία ανέχεται για πολύ καιρό τον πολλαπλασιασμό των ασθενών με αδύναμο μυαλό και έτσι δημιουργεί ένα διαρκές βάρος για τον εαυτό της. Ισχυρίζεται ότι η διανοητική ανεπάρκεια (η οποία κυμαίνεται από εγκληματική συμπεριφορά, παραφροσύνη, σωματικές παραμορφώσεις και μορφές διανοητικής καθυστέρησης έως εθισμούς όπως ο αλκοολισμός και ο τζόγος, η έλλειψη στέγης, η ύπαρξη τεράστιων χρεών κ.λπ. κ.λπ.) θα πρέπει να θεωρούνται κληρονομικές ιδιότητες.
Έτσι, όσοι διαθέτουν τέτοιες ανεπιθύμητες ιδιότητες θα πρέπει να διαχωρίζονται από την κοινωνία ή να στειρώνονται. Αναγνωρίζει ότι τα μέτρα αυτά μπορεί να φαίνονται ανήθικα, αλλά ότι είναι ανήθικα μόνο όταν ο εξαναγκασμός χρησιμοποιείται εναντίον ατόμων με "κανονική νοημοσύνη", για όσους θεωρούνται ανώμαλοι, ανίκανοι να χρησιμοποιήσουν τη λογική, δεν ισχύουν τέτοια πρότυπα ηθικής. Αυτό ίσχυε επίσης και για τις "κατώτερες" φυλές, στις οποίες, σύμφωνα με τον T. Χάξλεϊ ήταν ξεκάθαρος στην άποψή του ότι η "λευκή φυλή" ήταν πράγματι η πιο ανώτερη φυλή από όλες και ότι η "μαύρη φυλή" ήταν από τις πιο κατώτερες.
Με τη "σύγχρονη επιστήμη", τι στάθηκε εμπόδιο στη "μηχανική της επιβεβλημένης καλής αναπαραγωγής", αν η ανθρωπότητα έπρεπε να θεωρηθεί ότι δεν διαφέρει από τα άλλα ζώα; Και αν κρινόταν ότι δεν έχουμε ψυχή, η εφαρμογή της λεγόμενης "ηθικής" ήταν προς ερμηνεία, αν δεν θεωρούνταν εντελώς άσχετη.
Ο Julian Huxley (1887-1975), ο μεγαλύτερος αδελφός του Aldous, αφού υπηρέτησε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε μέλος του New College της Οξφόρδης και υπηρέτησε ως Senior Demonstrator στο Τμήμα Ζωολογίας του Πανεπιστημίου. Το 1925 μετακόμισε στο King's College του Λονδίνου για να εργαστεί ως καθηγητής Ζωολογίας. Ωστόσο, μετά από μόλις δύο χρόνια παραιτήθηκε από την έδρα του για να εργαστεί με πλήρη απασχόληση για τον H.G. Wells και τον γιο του G.P. Wells για την "Επιστήμη της Ζωής".
Για όσους δεν είναι πολύ εξοικειωμένοι με τις απόψεις του H.G. Wells, θεωρώ σκόπιμο να μοιραστώ ένα απόσπασμα από ένα μέρος της τριλογίας του "νέα Βίβλος", "Προβλέψεις για την αντίδραση της μηχανικής και επιστημονικής προόδου στην ανθρώπινη ζωή και σκέψη" που δημοσιεύτηκε το 1901:
"Έχει γίνει φανερό ότι ολόκληρες μάζες του ανθρώπινου πληθυσμού είναι, στο σύνολό τους, κατώτερες ως προς την αξίωσή τους για το μέλλον, σε σχέση με άλλες μάζες, ότι δεν μπορούν να τους δοθούν ευκαιρίες ή να τους εμπιστευτεί κανείς την εξουσία όπως εμπιστεύονται τους ανώτερους λαούς, ότι οι χαρακτηριστικές αδυναμίες τους είναι μεταδοτικές και επιζήμιες για τον πολιτιστικό ιστό και ότι το εύρος της ανικανότητάς τους δελεάζει και αποθαρρύνει τους ισχυρούς. Το να τους δίνεις ισότητα σημαίνει να πέφτεις στο επίπεδό τους, το να τους προστατεύεις και να τους φροντίζεις σημαίνει να κατακλύζεσαι από τη γονιμότητά τους. "
Σας διαβεβαιώνω ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα που προήλθαν από εκεί.
Η "Επιστήμη της ζωής", η οποία αποτελούσε επίσης μέρος της τριλογίας "νέα Βίβλος" του Γουέλς, επρόκειτο να δώσει μια δημοφιλή περιγραφή όλων των σημαντικών πτυχών της βιολογίας, όπως ήταν γνωστή τη δεκαετία του 1920. Του αποδίδεται η εισαγωγή των σύγχρονων οικολογικών εννοιών και τόνισε τη σημασία του συμπεριφορισμού και της ψυχολογίας του Γιουνγκ.
Στο τέλος του 900σέλιδου τόμου γράφεται:
"Η επιβάρυνση ενός κόσμου για ένα διάστημα με ένα πλεόνασμα στείρων χορευτών τζαζ και καβαλάρηδων της χαράς μπορεί να είναι ένας πιο ευχάριστος τρόπος για να εξαλειφθεί από τις κακουχίες και τον θάνατο. Η ευχαρίστηση μπορεί να πετύχει αυτό που η δύναμη και το σπαθί απέτυχαν να κάνουν. Ο κόσμος μπορεί να το αντέξει οικονομικά, δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ανησυχείτε. Είναι μόνο μια περαστική μόδα σε μεγάλη κλίμακα αυτή η φάση της αποστειρωμένης "απόλαυσης". Το σπουδαίο είναι ότι θα πρέπει να είναι ικανή και πρόθυμη να αποστειρώσει τον εαυτό της... Οι τύποι που νοιάζονται για την υστεροφημία τους και την προοπτική της φυλής θα είναι φυσικά οι τύποι που θα κατέχουν το μέλλον".
Αυτό, είτε το πιστεύετε είτε όχι, είναι ο H.G. Ο Γουέλς στην καλύτερη συμπεριφορά του, με άφθονο ήχο, για να το πω έτσι. Για τον Wells αυτό είναι μια μάλλον ανθρώπινη πρόταση, αφού όσοι θεωρούνται ελαττωματικού βιολογικού αποθέματος απλώς θα στειρωθούν, αλλά κατά τα άλλα θα είναι ελεύθεροι να αναμειχθούν μέσα στην κοινωνία, ελεύθεροι να ζήσουν μια άνετη ζωή γεμάτη απολαύσεις με όλες τις εκφυλιστικές τους ικανότητες, χωρίς να απειλούνται ότι τέτοιες μολύνσεις θα συνεχίσουν να υπάρχουν στις μελλοντικές φυλές της ανθρωπότητας.
Έτσι, η εποχή της ευχαρίστησης θα είναι πιο αποτελεσματική από την εποχή του σπαθιού (όπως ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος), στο να μειώσει τις κατώτερες κάστες σε έναν πιο "διαχειρίσιμο" αριθμό. Μέσα σε μια γενιά, το ανθρώπινο απόθεμα θα εξαγνιστεί και μια "Σύγχρονη Ουτοπία", ένα άλλο βιβλίο του H.G. Wells, μπορεί επιτέλους να ξεκινήσει. Η Γη θα γίνει ένας παράδεισος γεμάτος αφθονία, που θα αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από μια ανώτερη κάστα λογικών, έξυπνων, υγιών και ελκυστικών ατόμων και θα αποκτήσουμε επιτέλους παγκόσμια ειρήνη και αρμονία, μέχρι ίσως την επόμενη κάθαρση.....
Εκτός του ότι ο Τζούλιαν Χάξλεϊ διετέλεσε αντιπρόεδρος από το 1937-1944 και πρόεδρος από το 1959-1962 της Βρετανικής Ευγονικής Εταιρείας, ήταν επίσης ο πρώτος γενικός διευθυντής της UNESCO (Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών) το 1946, στην οποία έγραψε την εντολή της "UNESCO: Ο σκοπός και η φιλοσοφία της" την ίδια χρονιά.
Σε αυτό εκθέτει την ανάγκη για μια παγκόσμια κυβέρνηση ως το μόνο μέσο για την αποφυγή του πολέμου και ότι η πλήρης κυριαρχία των ξεχωριστών εθνικών κρατών θα πρέπει να μεταβιβαστεί σε αυτή την παγκόσμια κυβέρνηση, κάτω από μια πολιτική ενότητα, την οποία επεκτείνει γράφοντας:
"Προς το παρόν, είναι πιθανό ότι το έμμεσο αποτέλεσμα του πολιτισμού είναι δυσγενές αντί για ευγονικό, και σε κάθε περίπτωση φαίνεται πιθανό ότι το νεκρό βάρος της γενετικής βλακείας, της σωματικής αδυναμίας, της διανοητικής αστάθειας και της επιρρέπειας σε ασθένειες, που ήδη υπάρχει στο ανθρώπινο είδος, θα αποδειχθεί πολύ μεγάλο βάρος για την επίτευξη πραγματικής προόδου. Έτσι, παρόλο που είναι αλήθεια ότι οποιαδήποτε ριζοσπαστική ευγονική πολιτική θα είναι για πολλά χρόνια πολιτικά και ψυχολογικά αδύνατη, θα είναι σημαντικό για την UNESCO να φροντίσει ώστε το ευγονικό πρόβλημα να εξεταστεί με τη μεγαλύτερη δυνατή προσοχή και να ενημερωθεί η κοινή γνώμη για τα ζητήματα που διακυβεύονται, ώστε πολλά από αυτά που τώρα είναι αδιανόητα να γίνουν τουλάχιστον εφικτά."
Το 1928, ο H.G. Ο Γουέλς δημοσιεύει το βιβλίο του "The Open Conspiracy: Blue Prints for a World Revolution", όπου ζητά τη μεταρρύθμιση της θρησκείας σε μια "σύγχρονη θρησκεία", η οποία ήταν απολύτως ταιριαστή τώρα που η επιστήμη είχε γίνει μια "σύγχρονη επιστήμη". Στην αντίληψή του για τη σύγχρονη θρησκεία, αναφέρει ότι θα είναι απαραίτητο να απογυμνωθεί η θρησκεία μέχρι τα ακατέργαστα στοιχεία της υπηρεσίας και της υποταγής. Ο Γουέλς έγραψε επίσης "Η Νέα Τάξη Πραγμάτων" το 1940 και, χωρίς αμφιβολία, αποτέλεσε καθοδηγητική επιρροή στην προοπτική του Τζούλιαν όταν έγραψε το μανιφέστο για την UNESCO.
Ο αναγνώστης πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι ο T.H. Χάξλεϊ ήταν ο μέντορας του H.G. Wells και τον εισήγαγε στα γραπτά του Thomas Malthus και του Charles Darwin.
Η κάθοδος του ανθρώπου στον 20ό αιώνα
Στις αρχές του 20ού αιώνα, το σημαντικό Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών διοργάνωσε ένα συνέδριο στο Παρίσι το 1900. Σε αυτό το συνέδριο ο David Hilbert, ένας κορυφαίος μαθηματικός του Πανεπιστημίου του Göttingen, κλήθηκε να μιλήσει για το μέλλον των μαθηματικών, όπου τόνισε την ανάγκη για τον τομέα των μαθηματικών να "αποδείξει ότι όλα τα αξιώματα της αριθμητικής είναι συνεπή" και να "αξιωματοποιήσει τις φυσικές επιστήμες στις οποίες τα μαθηματικά παίζουν σημαντικό ρόλο".
Αυτό που ζητούσε ο Χίλμπερτ στην πρόκλησή του για το μέλλον των μαθηματικών ήταν να μπορεί όλη η επιστημονική γνώση να αναχθεί στη μορφή της μαθηματικής "λογικής", κατά κάποιο τρόπο, να περιέχεται σε ένα ελάχιστο αποδεκτών αληθειών και κανόνων εξαγωγής, οι οποίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν με συνεπείς και πλήρεις τυπικές μαθηματικές αποδείξεις.
Έτσι, όλες οι επιστημονικές γνώσεις στο μέλλον θα προέκυπταν από τέτοια μαθηματικά μοντέλα, δεν έμενε τίποτα να "ανακαλύψουν" με την τυπική έννοια του τι όριζε τις επιστημονικές έρευνες κατά τον 19ο αιώνα και νωρίτερα, αρκούσε να ανατρέξουν στο κατάλληλο μαθηματικό μοντέλο.
Το 1900, ο Μπέρτραντ Ράσελ και ο Άλφρεντ Νορθ Γουάιτχεντ ξεκίνησαν να ανταποκριθούν στην πρόκληση του Χίλμπερτ, η οποία κατέληξε στην "Principia Mathematica", που δημοσιεύτηκε δεκατρία χρόνια αργότερα.
Παρόλο που ο Kurt Gödel θα ανατρέψει ολόκληρη την υπόθεση της "Principia Mathematica" με τα "θεωρήματα μη πληρότητας" του, τα οποία δείχνουν τα όρια της αποδεικτικότητας στις τυπικές αξιωματικές θεωρίες, η "Principia Mathematica" είναι ένα από τα πιο επιδραστικά έργα του 20ού αιώνα, όχι μόνο για τη διαμόρφωση της σύγχρονης λογικής, αλλά αποτέλεσε επίσης τη βάση για την τελευταία ανάπτυξη της κυβερνητικής και της ανάλυσης συστημάτων από τον μαθητή του Russell Norbert Wiener κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Πριν καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι ο ίδιος ο Ράσελ δεν πίστευε προσωπικά ότι ο ανορθολογισμός ήταν μια θεμελιώδης δύναμη στο Σύμπαν απλώς και μόνο επειδή προσπάθησε να τυποποιήσει το εν λόγω Σύμπαν, αξίζει να διαβάσετε ένα τμήμα της πικρά μισανθρωπικής άποψής του για την ανθρωπότητα που παρουσιάζεται στο έργο του "Η λατρεία ενός ελεύθερου ανθρώπου" του 1903:
"Αυτός ο άνθρωπος είναι το προϊόν αιτιών που δεν είχαν καμία πρόβλεψη για το τέλος που πετύχαιναν, ότι η προέλευσή του, η ανάπτυξή του, οι ελπίδες και οι φόβοι του, οι αγάπες και οι πεποιθήσεις του δεν είναι παρά το αποτέλεσμα τυχαίων συγκρούσεων ατόμων, ότι καμία φωτιά, κανένας ηρωισμός, καμία ένταση σκέψης και συναισθήματος δεν μπορεί να διατηρήσει την ατομική ζωή πέρα από τον τάφο, ότι όλοι οι κόποι των αιώνων, όλη η αφοσίωση, όλη η έμπνευση, όλη η μεσημεριανή λάμψη της ανθρώπινης μεγαλοφυΐας, είναι προορισμένοι να εκλείψουν μέσα στον απέραντο θάνατο του ηλιακού συστήματος, και ότι ολόκληρος ο ναός των επιτευγμάτων του Ανθρώπου πρέπει αναπόφευκτα να θαφτεί κάτω από τα συντρίμμια ενός σύμπαντος σε ερείπια - όλα αυτά τα πράγματα, αν όχι εντελώς αδιαμφισβήτητα, είναι όμως τόσο σχεδόν σίγουρα, ώστε καμία φιλοσοφία που τα απορρίπτει δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα σταθεί... Μόνο μέσα στο ικρίωμα αυτών των αληθειών, μόνο πάνω στα γερά θεμέλια της ανυποχώρητης απελπισίας, μπορεί στο εξής να χτιστεί με ασφάλεια η κατοικία της ψυχής".
Είτε ήταν ντετερμινιστική είτε τυχαία η θεώρηση, ο στόχος ήταν ο ίδιος, να προωθηθεί μια αντίληψη για το Σύμπαν που δεν είχε κανένα κυβερνητικό σκοπό, καμία κατευθυντικότητα και καμία ηθική, ότι ήταν ουσιαστικά ένας μηχανισμός, που μπορούσε να ανακαλυφθεί από μερικούς απλούς νόμους. Αυτό δεν ήταν κάτι καινούργιο, ο Διαφωτισμός είχε ήδη κάνει πολλά για να τονίσει τον ατομικισμό, τον σκεπτικισμό και την "επιστήμη" που περιορίστηκε στα όρια του εμπειρισμού και του αγνωστικισμού.
Με μια τέτοια άποψη η σύνδεσή μας με το Σύμπαν καθίσταται ασήμαντη, με το Σύμπαν να θεωρείται κάτι ψυχρό, άγνωστο και τελικά νεκρό ή ετοιμοθάνατο. Μια τέτοια αντίληψη ενισχύει ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι δεν υπάρχει πραγματικό νόημα σε τίποτα, δεν υπάρχει σκοπός, τουλάχιστον δεν είναι ένας σκοπός στον οποίο εμείς έχουμε θέση.
Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Άλντους Χάξλεϊ πέρασε πολύ χρόνο στο αρχοντικό Γκάρσινγκτον, σπίτι της Λαίδης Οτολίν Μόρελ, ερωμένης του Μπέρτραντ Ράσελ, η οποία πίστευε (όπως και ο Άλντους και ο Τζούλιαν) στην ιδέα του ανοιχτού γάμου. Αν και ο T.H. Χάξλεϊ γνώριζε τους γονείς του Ράσελ, τον Λόρδο και τη Λαίδη Άμπερλεϊ, και στο αρχοντικό Γκάρσινγκτον ο Άλντους γνώρισε για πρώτη φορά τον Μπέρτραντ Ράσελ και την Ομάδα Μπλούμσμπερι.
Εκεί γνώρισε επίσης την πρώτη του σύζυγο, τη Maria Nys, μια Βελγίδα πρόσφυγα του πολέμου, η οποία είχε προσκληθεί να μείνει με τη Lady Ottoline Morrell. Η Μαρία, η οποία ήταν αμφιφυλόφιλη, είχε συνάψει μια πολυετή ερωτική σχέση με τη Lady Ottoline από την ηλικία των δεκαέξι ετών. Η Μαρία δέχτηκε τελικά την πρόταση του Aldous και παντρεύτηκαν το 1919 διατηρώντας έναν ανοιχτό γάμο.
Η Ομάδα του Μπλούμσμπερι ή το Σετ, που συναντιόταν τακτικά στη Lady Ottoline, ήταν μια ένωση Άγγλων συγγραφέων, διανοουμένων, φιλοσόφων και καλλιτεχνών που αντανακλούσε σε μεγάλο βαθμό την επιρροή του G.E. Moore (ο οποίος έγραψε την "Principia Ethica" το 1903) και του Bertrand Russell, οι οποίοι ήταν μεταξύ των ιδρυτών της αναλυτικής φιλοσοφίας. Ο Alfred North Whitehead ήταν επίσης μέλος της ομάδας.
Όπως τους περιέγραψε η Ντόροθι Πάρκερ, Αμερικανίδα ποιήτρια και συγγραφέας, σε μια διάσημη φράση της, "ζούσαν σε τετράγωνα, ζωγράφιζαν σε κύκλους και αγαπούσαν σε τρίγωνα".
Ο Aldous Huxley θα διατηρούσε μια χαλαρή σχέση με την ομάδα Bloomsbury. Φαίνεται ότι ο Άλντους είχε παρόμοια προσέγγιση με τον Ράσελ όπως και με τον Γουέλς, αν και φαίνεται να έχει μια σοβαρή αντιπάθεια και για τους δύο άνδρες, ωστόσο επηρεάστηκε σημαντικά από τα έργα τους. Το 1932, ο Ράσελ αναφωνεί σε μια επιστολή προς τον εκδότη του ότι ο "Θαυμαστός νέος κόσμος" ήταν "απλώς μια επέκταση των δύο προτελευταίων κεφαλαίων του "The Scientific Outlook"", προσθέτοντας ότι "ο παραλληλισμός ισχύει σε μεγάλη λεπτομέρεια, π.χ. η απαγόρευση του Σαίξπηρ και το μεθυστικό που δεν προκαλεί πονοκέφαλο". Ο Ράσελ έφτασε στο σημείο να σκεφτεί να κατηγορήσει τον Άλντους για λογοκλοπή, κάτι στο οποίο ο εκδότης του τον απέτρεψε να συνεχίσει.
Στο βιβλίο του Ράσελ "The Scientific Outlook" που δημοσιεύτηκε το 1930 περιγράφει ένα σύστημα κάστας με την ανάγκη για δύο ξεχωριστούς τρόπους εκπαίδευσης, έναν για την ελίτ της άρχουσας τάξης και έναν για την τάξη των δούλων. Η άρχουσα τάξη πρέπει να ασχολείται με τη βελτίωση της επιστημονικής τεχνικής, ενώ "οι χειρώνακτες εργάτες [πρέπει να] ικανοποιούνται με συνεχείς νέες διασκεδάσεις".
Ο Aldous απηχεί αυτό το συναίσθημα στο "Brave New World Revisited", όπου γράφει:
"Οι παλαιότεροι δικτάτορες έπεσαν επειδή δεν μπορούσαν ποτέ να προμηθεύσουν τους υπηκόους τους με αρκετό ψωμί, αρκετά τσίρκα, αρκετά θαύματα και μυστήρια".
Αν και λέγεται ότι ο Aldous έγραψε τον "Θαυμαστό Νέο Κόσμο" ως σάτιρα των έργων του H.G. Wells, και αυτών που φαίνεται να είναι έργα του Russell, όπως έχει ήδη αποδειχθεί στο Μέρος 1, αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο Άλντους ενσωματώνει τις ιδέες του Γουέλς και του Ράσελ στα έργα του, και παρόλο που μπορεί να βρίσκει αυτούς τους ανθρώπους αντιπαθητικούς, εντούτοις ποτέ δεν αντιτίθεται στις απόψεις τους σε κανένα από τα γραπτά ή τις διαλέξεις του. Αντίθετα, ολόκληρη η υπόθεση του βιβλίου του "Ο γενναίος νέος κόσμος αναθεωρημένος", που δημοσιεύτηκε το 1958, ενισχύει αυτές ακριβώς τις απόψεις.
Ο Άλντους καθιστά απολύτως σαφές ότι θεωρεί ότι ο κόσμος είναι υπερπληθυσμένος, ότι πρόκειται για μια κρίση που πρέπει να ελεγχθεί και ότι η επιστήμη και η πρόοδος δεν μπορούν να προχωρήσουν ελεύθερα και χωρίς όρια. Τα ίδια αυτά θέματα επαναδιατυπώνει και στο τελευταίο του μυθιστόρημα "Το νησί".
Στο "Brave New World Revisited" γράφει:
"Η ετήσια αύξηση των αριθμών θα πρέπει να μειωθεί. Αλλά πώς; Μας δίνονται δύο επιλογές - πείνα ή λοιμός και πόλεμος από τη μία πλευρά, έλεγχος των γεννήσεων από την άλλη... Πώς μπορούν να πειστούν να αλλάξουν γνώμη όσοι θα έπρεπε να πάρουν το χάπι, αλλά δεν θέλουν;... Στη μείωση του ποσοστού γεννήσεων σε εκείνες τις βιομηχανικά καθυστερημένες κοινωνίες, όπου μια τέτοια μείωση είναι πιο επείγουσα;... Ή σκεφτείτε τις καθυστερημένες κοινωνίες που προσπαθούν τώρα να εκβιομηχανιστούν. Αν τα καταφέρουν, ποιος θα τους εμποδίσει, στην απελπισμένη προσπάθειά τους να προλάβουν και να συμβαδίσουν, να σπαταλήσουν τους αναντικατάστατους πόρους του πλανήτη εξίσου ανόητα και αλόγιστα, όπως έκαναν, και εξακολουθούν να κάνουν, οι προκάτοχοί τους στην κούρσα;"
Εδώ αρκεί να αντικαταστήσουμε τη λέξη "χάπι" με τη λέξη "στείρωση" και δεν έχουν αλλάξει πολλά.
Στην πραγματικότητα, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian, "ο Χάξλεϊ ήταν υπέρ των προγραμμάτων γενετικής αναπαραγωγής για να αναχαιτιστεί ο πολλαπλασιασμός των ακατάλληλων. Σε ένα ιδιαίτερα δυσάρεστο άρθρο, που δημοσιεύτηκε το 1930 στην Evening Standard, ομολογούσε την ανησυχία του για τον πολλαπλασιασμό των ψυχικά ασθενών και ζητούσε την υποχρεωτική στείρωσή τους".
Ο Γενναίος Νέος Κόσμος γράφτηκε ένα χρόνο αργότερα, το 1931.
Φαίνεται ότι το μήλο δεν έπεσε τελικά πολύ μακριά από τη μηλιά...
[Το Μέρος 3 θα συζητήσει το ρόλο του Aldous στη διαμόρφωση του Ινστιτούτου Esalen, της Vedanta Society, τη σχέση του με τον William Sargant και το MKUltra της CIA, και πώς η μορφή ιδεολογικής πνευματικότητας του Aldous διαμόρφωσε το κίνημα των ναρκωτικών και της αντικουλτούρας.]
